Aşil tendonu (kirişi) alt bacak kaslarını topuğun arkasından kemiğe bağlayan tendondur. Eski Yunan mitolojisine göre tanrıçanın oğlu olan Aşil ölümsüzlük ırmağına topuğundan tutularak batırılmıştır. Topuğu suya batırılmadığı için ancak topuğundan alacağı bir darbe ile ölebilirdi. Nitekim topuğundan okla vurulması sonucu Aşil ölmüştür. Bundan dolayı bu kirişe mitolojiye göre aşil (achilles) denmiştir. Başka bir hikayeye göre eski yunan maraton koşucusu aşilin tendonu sert zeminde koşmaya bağlı olarak koptuğu için bu tendona aşil ismi verilmiştir.
Vücudun en güçlü tendonu olan aşil tendonunun iltihaplanmasına aşil tendiniti denir. Profesyonel ve amatör sporcularda en çok görülen ve en ağır seyreden bu tendonun iltihaplanması veya kopuğudur.
Sert zeminde çalışma, yetersiz germe egzersizi yapma, dizi tam çekmeden vurulan şut sonucu, voleybolcularda, tenisçilerde, basketbolcularda, aşırı antrenman yapan fiziki olarak hazır olmayan futbolcularda ve uzun mesafe koşucularında çok sık rastlanılan bir tendon yaralanmasıdır. Koşma, zıplama, ani sprintler yapma durumunda tekrar tekrar micro travmaya maruz kalan tendonda iltihaplanma meydana gelmektedir.
Ağrı genellikle topuk kemiğinin 3-5 cm yukarısında bir bölgede hissedilir. Tendon üzerinde bir şişlik, tendonda kalınlaşma, ayağı pasif olarak oynatma ile tendon üzerinde bir gıcırtı sesi aşil tendiniti belirtisidir. Ayak parmakları üzerine kalkıldığında ve tendon gerildiğinde ağrı karakteristik aşil tendon iltihaplanması bulgularıdır. Bu bulguların bir aşama sonrasında aşil tendonu kopar ve çok büyük sakatlıklara neden olur.
Aşil tendiniti teşhisi koyabilmek için iyi bir klinik muayene ve ayak bileği MR ı çekilmesi gerekir.
Aşil tendiniti tedavisi iyi yapılmaz ise kronikleşir sporcuyu uzun süre sakat bırakır spor hayatı zora girer. İlk 2-3 gün ağrı kaybolana kadar her 3 saatte bir aşil tendonu üzerine buz torbası konulmalı, daha ciddi vakalarda alçı uygulaması ve fizik tedavi yapılmalıdır.
Tedaviye ne kadar erken başlanırsa sakatlık süresi o kadar kısalmış olur. Sakatlanmış bacağın hareket alanı sağlam bacağın hareket alanı kadar olduğunda ve ağrısız yürüyebildiğinde yavaş yavaş spora başlanabilir.
Aşil tendon sakatlıklarından korunmanın en iyi yöntemi antrenman öncesi iyi bir ısınma ve germe egzersizi yapmak ve aşil tendonlarını esnetmektir. Eğer gergin aşil tendonunuz varsa günde en az iki defa germe egzersizi yapmanı, tendonu güçlendirmek için dikey bir pozisyonda durup yavaş yavaş ayak baş parmaklarının ucuna doğru yükselmek ve tekrar normale dönmek gibi güçlendirme egzersizlerini sürekli yapmak gerekir. Uygun ayakkabı seçimi antrenman sıklığını ve düzeyini birden bire arttırmamak aşil tendiniti için koruyucu önlemlerdir.
Son olarak doktorluğum süresince aşil tendiniti olup profosyonelce hareket etmeyerek uygun olmayan tedavi yöntemlerine baş vuran ( topuğa kortizon yaptırmak ne olduğu belli olmayan uzak doğu pomadları ile ayağını sardırmak vs.) bir çok sporcuyu ameliyat etmek zorunda kalmışımdır. Aşil tendonu iyi tedavi edilmezse en küçük bir hareketle kopabilir sporcuya da en az 1 yıl spordan uzaklaştırılabilir. Bu duygularla sağlıklı egzersizler diliyorum.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder