SERT ZEMİNDE EGZERSİZİNDE ZARARLARI

M.Ö 5. yy da yaşayan ünlü tıp adamı Hipokrat “tüm vücut bölümleri ılımlı düzeyde kullanılır ve egzersiz yaptırılırsa sağlıklı olur, iyi gelişir ve geç yaşlanır, eğer kullanılmaz ve kendi haline bırakılırsa hastalıklara yatkın olur ve hızla yaşlanır” demiştir.

            Spor sağlığı korumak ve geliştirmek açısından gereklidir. Spor yapmakla kendimizi daha iyi hisseder, enerjimizin çoğaldığını vücudumuzun güzelleştiğini, pozitif enerjimizin arttığını hissederiz. Yaz aylarının gelmesi ile insanlar dışarıda spor yapmaya başlar. Bu dönemde egzersiz için özellikle tenha beton yollar ve ya asfalt zemin tercih (zorunluluk) edilmektedir.

            Yapılan egzersiz (yürüme ve koşma) esnasında ayaklar; vücudun yükünü taşıyarak ağırlığın tabana yayılmasına olanak sağlayan bölümlerdir. Örneğin; koşu sırasında ayak zemine bastığında meydana gelen kuvvet vücut ağırlığının 3 (üç) katıdır ve bu kuvvet vücut dokuları, ayakkabılar ve zemin arasında dağılmaktadır. Bir koşucu saatte beş bin civarında adım atmaktadır. Buna göre koşu tekniğinde ve ya koşu zeminindeki uygunsuzluk aşırı yüklenme şeklinde sorunlar meydana getirmektedir.

            Sağlıklı yaşam için yapılan yürüyüş ve koşu egzersizlerinin kırmızı topraktan yapılmış sert olmayan zeminlerde yapılması gerekmektedir. En iyi zemin orta derecede yumuşak (şok absorbe edebilen) ve düzgün, yüzeyi düşme ve ya çarpmaya karşı koruma özelliğine sahip olmalıdır. Özellikle halı sahada yapılan yürüyüşlerde bu çok önemlidir. Halının altındaki zeminin yumuşak olması gerekir. Beton ve ya asfalt gibi sert zeminlerde yapılan egzersizlerde sakatlık kaçınılmazdır.

            Zeminin uygunluğu kadar ayakları rahat ettirecek köpük tabanlı ortopedik ayakkabılar tercih edilmelidir.

Özellikle kötü sahalarda futbol karşılaşmalarındaki sakatlıkların %24’ ü sert zeminden kaynaklanmakta, ayrıca sert zeminler kullanılan ayakkabının ömrünü teniz ile ilgili yapılan bir çalışmada da %85 oranında kısalttığı gösterilmiştir. Profesyonel manada spor yapanlarda sezon başı hazırlıklarında dağ bayır taşlı yollarında kros yaptırılmakta ve bunun sonucu olarak sezonun ilk haftalarında sporcular sakatlanarak takıma faydalı olamamaktadır. Dolayısıyla da sezonun hemen başında sporculara verilen yüksek ücretler boşa gitmektedir. Bu durum sert zeminin sakatlıklar yanında ekonomik açıdan da zararlı olduğunun açık bir göstergesidir.

            Düzensiz sert zemin eklemler ve kaslarımız için bir mayın tarlası gibidir. Aşağıdan yukarıya ağırlık dengeli binmediği için ayakta topuk dikeni oluşumu, ayak bileği tendon yaralanmaları(kiriş), koşucu dizi; koşucu bacağı ( bunların her birine detaylı olarak ilerleyen yazılarımızda yer verilecektir), alt ve üst baldırlarında kasılmalar, sertlikler, kramp oluşumuna sebep olmaktadır. Spor yapılan zeminin sertliği, kullanılan malzemelerin kötülüğü sporcularda mikro travmalar sonucu bel, kalça ve diz sakatlıkları yapmaktadır.

            Gelişme çağındaki atletlerde ve basketbolcularda kıkırdak oluşumu tamamlanmadığı için özellikle diz ekleminde sert zemine bağlı geri dönüşümü çok zor olan kıkırdak ezilmesi görülmektedir.

            Yukarıda kısaca özetlediğimiz gibi sert zeminde egzersiz yapmak kişinin spor hayatını tehlikeye atacak kadar, geri dönüşümsüz sakatlıklar meydana getirmektedir.

            Amatör ve profesyonelce spor yapanların zemin ve malzeme seçimini uzman kontrolünde yapmaları tavsiye olunur.